ئەمڕۆ لە مێژوودا

رووداوەكان:

1782: مۆركردنی پەیمانی (پاریس) لە نێوان ئەمریكا و فەرەنسە و ئیسپانیا و بەریتانیا بە بۆنەی سەركەوتنی شۆڕشی ئەمریكا.

1853: روودانی شەڕی سینوبی دەریایی لە نێوان ئیمبراتۆریەتی روسی و دەوڵەتی عوسمانی، كە بە لەناوبردنی كەشتی عوسمانیەكان كۆتایی هات.

1854: حاكمی میسر محەمەد سەعید پاشا ئیمتیازی هەڵكەندنی نۆكەندی سوێسی بەخشی بە (فردیناند دی لسبس)ی فەرەنسی.

1918: بەریتانیا شاری موسڵی داگیركرد.

1919: ئافرەتان لە فەرەنسە مافی بەشداری لە هەڵبژاردنەكانیان پێدرا.

1925: رژێمی توركیای نوی هەستا بە راگەیاندنی قەدەغەكردنی رێنماییەكانی رێبازی سۆفیگەری بە سەركردایەتی ( مستەفا كەمال ئەتاتۆرك) كە بووە هۆی داخستنی دەرگای تەكیەكان و لەسێدارەدانی دەیان كەسایەتی لە شێخ و زانای ئاینی ئیسلام لە باكوری كوردستان.

1939: یەكیەتی سۆڤیەت هێرشی كردە سەر فنلەندە كە بی لایەنی خۆی راگەیاندبوو لە ناكۆكیە جیهانیەكان لە میانی جەنگی دووەمی جیهانی كە ناسرابوو بە شەڕی زستان.

1942: هەڵگیرسانی شەڕی تاسافارونگا لە نێوان هەردوو هێزی دەریایی ئەمریكا و یابان لە میانی جەنگی دووەمی جیهانی.

1962: هەڵبژاردنی دیبلۆماتی بۆرمی (یو سانت) بە ئەمینداری گشتی نەتەوە یەكگرتووەكان.

1965: ئەمیری كوێت شێخ سوباح سالم ئەلسوباح، شێخ جابر ئەحمەد سوباحی كرد بە سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران.

1967: سەربەخۆیی یەمەنی باشور بە سەرۆكایەتی قەحتان محەمەد شەعبی.

1970: نەتەوە یەكگرتووەكان بڕیاری ژمارە 649ی دەركرد كە بریتی بوو لەوەی گەلی فەلەستینی مافی چارەی خۆنوسینیان هەیە.

1970: یەمەنی باشور ناوی لێنرا كۆماری یەمەنی دیموكراتی میللی.

1971: هێزەكانی ئێران دەستی گرت بەسەر دوورگەكانی (تونبولسوغرا) و (تونبولكوبرا) و (ئەبو موسا) لە كەنداوی عەرەبی و رایگەیاند كە موڵكی خۆیەتی.

1973: كۆمەڵەی گشتی نەتەوە یەكگرتووەكان رێكەوتننامەیەكی نێودەوڵەتی دەركرد سەبارەت بە جیاكاری رەگەزی و سزادانی ئەنجامدەرانی.

1999: ئەندامانی ئەنجومەنی نەتەوەی كوێت دەنگیاندا دژ بە مافپێدانی ئافرەت لە مافی بەشداریكردن لە هڵبژاردنەكاندا.

2004: وەزیری ئاسایشی نیشتمانی ئەمریكی (توم ریدج) دەستی لە كارەكەی كێشایەوە بەهۆی پەستان بۆسەر سیاسەتەكانی سەرۆك جۆرج دەبلیو بۆش.

2010: بە ستافێكی تەواو ئافرەتان شانۆگەری (ویستگەی چاوەڕانی) لە نوسینی مەهتابی مەلا عوسمان و دەرهێنانی دلڤین موحسین بۆ ماوەی سی رۆژ لە هۆڵی گەل نمایشكرا.

2012: كۆمەڵەی دامەزرێنەر بۆ دانانی دەستوری میسری بە كۆی دەنگ رازیبوون لەسەر دەستوری نوی و بڕیاردرا بەرزبكرێتەوە بۆ سەرۆكی میسر (موحەمەد مورسی) ئەوەش بۆ بانگەشەكردنی دەنگدەران تا ریفراندۆمی لەسەر بكرێت.

 

لەدایكبوون:

1466: ئەندریا دوریا، سیاسەتمەدار و دەریاوانی ئیتالی.

1498: ئەندریس دی ئوردانیتا، دۆزەرەوەی ئیسپانی.

1508: ئەندریا بالادیو، ئەندازیاری تەلارسازی ئیتالی.

1667: جوناسان سویفت، ئەدیب و سایسەتمەداری ئیرلەندی.

1817: تیۆدۆر مومسن، مێژوونوس و نوسەری ئەڵمانی و وەرگری خەڵاتی نۆبڵی ئەدەبی ساڵی 1902ز.

1835: مارك توین، رۆماننوسی ئەمریكی.

1869: گۆستاڤ دالین، زانای فیزیای سویدی و وەرگری خەڵاتی نۆبلی فیزیای ساڵی 1912ز.

1874: ونستۆن چرچل، سەرەك وەزیرانی شانشینی یەكگرتوو، وەرگری خەڵاتی نۆبڵی ئەدەبی ساڵی 1953ز.

1889: ئیدگار ئەدریان، پزیشكی بەریتانی و وەرگری خەڵاتی نۆبڵی پزیشكی ساڵی 1932ز.

1906: ریاز سنباتی، ئاوازدانەری كوێتی.

1915: هنری تاوب، زانای كیمیای ئەمریكی و وەرگری خەڵاتی نۆبڵی كیمیای ساڵی 1983ز.

1924: شیرلی چیشولم، ژنە سیاسەتمەداری ئەمریكی.

1926: ئەندرو سكالی، پزیشكی ئەمریكی و وەرگری خەڵاتی نۆبڵی پزیشكی ساڵی 1977ز.

1937: ریدلی سكوت، دەرهێنەری بەریتانی.

1947: سیرجیو بادیا، شاعیری چیلی.

1960: هیام عەباس، ژنە ئەكتەر و دەرهێنەر و نوسەری عەرەب48.

1960: غاری لینیكەر، یاریزانی تۆپی پێی ئینگلیزی.

1965: بن ستیلەر، ئەكتەری ئەمریكی.

1965: ئەلدابیر، یاریزانی تۆپی پێی بەرازیلی.

1967: سوعاد سەلمان، ژنە ئەكتەری عێراقی، دانیشتوی كوێت.

1969: ئەیمی رایان، ژنە ئەكتەری ئەمریكی.

1972: سەلما سالم، ژنە ئەكتەری عێراقی، دانیشتوی كوێت.

1977: ئیڤان گیریرو، یاریزانی تۆپی پێی هیندۆراسی.

1978: گایل گارسیا برنال، ئەكتەری مەكسیكی.

1980: جیمی ئەشدون، یاریزانی تۆپی پێی ئینگلیزی.

1981: یەعقوب ئەنساری، یاریزانی تۆپی پێی كوێتی.

1982: ئیلیشا كسبیرت، ژنە ئەكتەری هیندی.

1983: ئەدریان كریستیا، یاریزانی تۆپی پێی رۆمانی.

1984: نایجل دی یونگ، یاریزانی تۆپی پێی هۆڵەندی.

1984: ئەلان هاتون، یاریزانی تۆپی پێی ئوسكوتلەندی.

وەفات:

1830: پاپا بیوسی هەشتەم، پاپای كەنیسەی رۆمانی.

1900: ئۆسكار وایلد، نوسەری ئیرلەندی.

1949: بەشارە وایكم، ئەكتەری میسری.

1965: كەمال شەناوی، شاعیر و رۆژنامەنوسی میسری.

1973: رەفیق چالاك، هونەرمەندی كورد.

1974: كەمالی (عەلی باپیر ئاغا)، شاعیری كورد، 1886ز لە سلێمانی لەدایك بووە.

1978: حەسەن جەوهەر حەیات، ئەندامی ئەنجومەنی ئوممەی كوێتی.

1988: عەبدولباست عەبدولسەمەد، قورئان خوێنی بەناوبانگی میسری، ساڵی 1927ز لە شاری (قەنا) ی میسر لەدایك بووە.

1989: ئەحمەدو ئەهیجۆ، سەرۆكی یەكەمی كامیرۆن.

1989: حەسەن فەتحی، ئەندازیاری تەلارسازی میسری.

2012: محەمەد شێخ نەجیب، دەرهێنەر و ئەكتەری سوری.

2013: بوول ووكەر، ئەكتەری ئەمریكی و پاڵەوانی فیلمە خێرا و غەزەبەكان (فاست ئەند فیوریس).

جەژن و بۆنەكان:

رۆژی جیهانی وەستانی سزای لەسێدارەدان.

رۆژی سەربەخۆیی لە باربادۆس.

رۆژی قەدیس ئەندۆراس لە ئوسكوتلەندە.

PUKMEDIA ئا/ حسێن هەڵەبجەیی