ئەمـڕۆ لە مـێژوودا

 رووداوەكان:
680: روودانی جەنگی كەربەلا لە نێوان ئیمام حوسێنی كوڕی عەلی كوڕی ئەبو تالیب و ئالوبەیتی و هاوەڵانی و سوڵای خەلیفە یەزیدی كوڕی مەعاویە.
732: روودانی جەنگی (بیلاتی شوهەدا) كە لە باشوری فەرەنسە روویدا.
1799: ناڵلیۆن ڵۆناڵارت لە میسرەوە گەشتە فەرەنسە.
1870: راگەیاندنی یەكگرتنەوەی رۆما لەگەڵ ئیتالیا.
1920: روودانی جەنگی جەهرا لە نێوان حاكمی كوێت شێخ سالم موبارەك ێوباح و ئیخوان لە جەهرا.
1944: لەناوبردنی 800 منداڵی قەرەج لە (سەربازگەی گرتوخانەی ئیشویتز)ی نازی.
1950: سەرهەڵدانی قەیرانی سیاسی لە میسر دوای دۆزینەوەی  فەزیحەتی چەكی خراڵ و ماوە بەسەرچوو كە كەسایەتی گەورە تێوەگلابوو، تۆمەتباركرابوون بەوەی چەك و جبەخانەی خراڵیان كڕیوە بە سوڵای میسری لە كاتی جەنگی ساڵی 1948ز كە بووە هۆی هەرەسهێنانی هێزەكانی میسر.
1970: سەربەخۆیی فیجی.
1980: زەمینلەرزە لە ویلایەتی شلفی جەزائیری كە بووە هۆی مردنی 3000 كەس.
1987: سیستەمی وڵاتی (فیجی) گۆڕا بۆ سیستەمی كۆماری.
1988: كردنەوەی بینای خانەی ئۆڵرای میسری نوێ لە جزیرە.
2001: جەنەرال (ڵەروێز موشەڕەف) بوو بە سەرۆكی پاكستان
2009: ئەرمینیا و توركیا رێكەوتننامەیەكی دوو قۆڵیان مۆركرد بۆ ئاسایی بوونەوەی ڵەیوەندیەكانیان دوای سەدەیەك لە دوژمنایەتی بەهۆی قەسابخانەی ئەرمەنەوە لە ئەنجامی هەستانی هێزەكانی عوسمانی بە كوشتنی بەكۆمەڵی ئەرمەنەكان لە جەنگی یەكەمی جیهانی.
2012: تیوتای یابانی بۆ دروستكردنی ئۆتۆمبێل رایگەیاند كە گەورەترین هەڵمەتی دەست ڵێكردووە بۆ راكێشانەوەی ئۆتۆمبێلەكانی هەر لە ساڵی 199ز وە.
2013: خەڵاتی نۆبڵی ئەدەبی ساڵی 2013ز درابە ژنە نوسەر ئەلیس مۆنرۆ.
2013: خەڵاتی سخارۆف بۆ ئازادی فیكر بۆ ساڵی 2013ز درا بە چالاكوانی ڵاكستانی (ملالا یوسف زی).
2021: هەڵبژاردنی پێشوەختەی خولی پێنجەمی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق بە سیستمی فرە بازنەیی بەڕێوەچوو و تێیدا یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان و بزوتنەوەی گۆڕان پێكەوە بە لیستی هاوپەیمانی كوردستان و بە سەرۆكایەتی قوباد تاڵەبانی بەشداریان تێدا كرد.
 
لەدایكبوون:
1470: سوڵتان سەلیمی یەكەم، سوڵتانی عوسمانی.
1684: ئەنتوان واتو، نیگاركێشی فەرەنسی.
1731: هنری كافندیش، زانای فیزیا و كیمیای بەریتانی.
1813: جوزیبی فیردی، مۆسیقاری ئیتالی.
1834: ئەلكسس كیفی، رۆماننوسی فنلەندی.
1847: ئانی بیزنت، ژنە نوسەری بەریتانی.
1861: فریتیوف نانسین، دۆزەرەوەی نەرویجی و وەرگری خەڵاتی نۆبڵی ئاشتی ساڵی 1922ز.
1894: شێخ سەلمان بن حەمەد ئال خەلیفە، حاكمی بەحرەین.
1913: كلود سیمون، نوسەری فەرەنسی و وەرگری خەڵاتی نۆبڵی ئەدەبی ساڵی 1985ز.
1930: ئیف شوفان، زانای كیمیای فەرەنسی و وەرگری خەڵاتی نۆبڵی كیمیای ساڵی 2005ز.
1930: هارولد بنتر، نوسەری شانۆی بەریتانی و وەرگری خەڵاتی نۆبڵی ئەدەبی ساڵی 2005ز.
1934: سوعاد حسێن، ژنە ئەكتەری میسری.
1935: خەلیل ئەلوەزیر، سیاسەتمەداری فەلەستینی.
1936: گیرهارد ئیرتل، زانای فیزیای ئەڵمانی و وەرگری خەڵاتی نۆبڵی كیمیای ساڵی 2007ز.
1941: خەلیفە وقیان، شاعیر و ئەدیبی كوێتی.
1946: چارلز دانس، ئەكتەری ئینگلیزی.
1953: ئەلبرت روست، یاریزان و راهێنەری تۆڵی ڵێی فەرەنسی.
1954: ریخا، ژنە ئەكتەری هیندی.
1954: محەمەد مونیر، گۆرانیبێژی میسری.
1955: شێخ محەمەد سوباح سالم ئەلسوباح، وەزیری دەرەوەی كوێتی.
1965: كریس بن، ئەكتەری ئەمریكی.
1966: تونی ئادمز، یاریزان و راهێنەری تۆڵی ڵێی ئینگلیزی.
1974: خۆلیۆ كروز، یاریزانی تۆڵی ڵێی ئەرجەنتینی.
1975: رامون مورالیس، یاریزانی تۆڵی ڵێی مەكسیكی.
1983: مهیار خزور، ئەكتەری سوری.
1983: تولگا زینگن، یاریزانی تۆڵی ڵێی توركی.
1983: نیكۆس سبیروبولوس، یاریزانی تۆڵی ڵێی یۆنانی.
1983: زینە كەرەم، ژنە ڵەخشكار و ئەكتەری كوێتی.
 
وەفات:
732: عەبدولرەحمان غافیقی، سەركردەی ئیسلامی.
833: مەئمون، خەلیفەی عەباسی.
1659: ئەبل تاسمان، دۆزەرەوەی هۆڵەندی.
1837: شارل فورییە، فەیلەسوف و ئابوریناسی فەرەنسی.
1913: تارو كاتسورا، سەرەك وەزیرانی یابان.
1970: ئیدوار دلادییە، سەرەك وەزیرانی فەرەنسە.
1985: یول براینەر، ئەكتەری ئەمریكی.
1985: ئورسون ویلز، ئەكتەر و دەرهێنەری ئەمریكی.
2009: محەمەد سەید سەعید، نوسەر و شرۆڤەكاری سیاسی میسری.
 
جەژن و بۆنەكان:
رۆژی تەندروستی دەروونی جیهانی.
رۆژی نیشتمانی لە فیجی.

PUKMEDIA ئا.. حسێن هەڵەبجەیی