Serhişkî, qaçaxçîtî û hewandina Baasiyan... faktorên ku pêkhateya Herêmê lawaz kirine
Kurdistan 01:10 PM - 2023-08-21
PUKMEDIA
Ala Kurdistan û nexşeya Kerdistanê
Çend faktor
bi hev re bûne sedema lawazbûna pêkhate, cih û statûya Herêma Kurdistanê li ber
çavê dost û dijminan, ji wan serhişkiya di rêveberiyê de, belavkirina malên
kurdî, operasyonên qaçax û talankirinê û pêkanîna referandûmê di demek ne
guncaw de, pişka Prtiya Demokrata Kurdisanê bûye sedema lawazbûna pêkhateya Herêmê
û rûbirûbûna metirsiyê, ji bilî wê yekê ku fraksiyonek di nav Partiya Demokrat
de bi rastî kar dike ji bo rawestandina her destpêşxeriyek ji bo yekxistina
mala Kurd bi hincetên curbicur, ku ev yek bûye sedema lawazbûna rola herêmê li
gorî rola berê li ser asta Êraqî û navdewletî jî.
Referandûm û lawazbûna pêkhateya herêmêPêkanîna referandûmê di demek ne guncaw de, destpêka lawazbûna pêkhateya herêmê ye, ji ber ku bû sedema ji destdana %51 axa Kurdistanê, ji bilî girtina sînorên herêmê û rawestandina geştên asmanî.
serhişkî di desthilatdariyê deRadestkirina petrola herêmê ji bo Bexdayê, li jêr fişara dadgeha navdewletî ya li Parîsê, faktereke din bû bo lawazkirina herêmê li pêş Bexdayê, ji ber ku berî niha hikûmeta federal daxwaz ji hikûmeta herêmê kiribû ku rojane 250 hezar bermîl petrola xav radestî hikûmeta federal bike û %50 ji hinardekirina ne neftê, li beramber şandina mûçe û bûdceya herêmê, lê hikûmeta herêmê serhişkî hilbijart û pêşnîyara Bexdayê red kir, lê niha di bin fişarê de amade ye ku rojane 400 hezar bermîlên petrolê digel dahatên ne naftî bişîne.
Herêm li pêşberî Bexdayê di rewşeke lawaz de ye
Girtina yek ji wan tometbarên ku li Êraqê bi (diziya sedsalê) tê naskirin li bajarê Duhokê, qaçaxçîtiya pereyên pir di rêya deriya Îbrahîm El-Xelîl re, şûştina pereyan û hewandina baasiyan û tomatbarên sucên Enfal li Hewlêrê hemû faktor in ku pêkhateya Herêma Kurdistanê li pêşberî Êraqê lawaz kirine.
Sê caran têkildarî dosyayên gendeliyê, hikûmeta Êraqê bi awayekî nerasterast behsa parêzgehên Hewlêr û Duhokê kiriye, ji wan jî girtina yek ji tohmetbarên dosyeya (diziya sedsalê) li Duhokê, ku tê de nêzîkî 3 milyar dolar ji Banka Rafîdeyn hatine dizîn wek ku berî demekê hejmarek Bazirgan li Hewlêrê bi tometa derxistina dolaran bi qaçaxî ji welat bi rêya deriyê sînorî yê Îbrahîm El-Xelîl re, ya herî dawî jî doza wergirtina alav û kelûpelên palawgehên Bêcî, mezintirîn parzûngeha petrolê li Êraqê ye ku di sala 2014 de ji aliyê rêxistina terorîst a DAIŞê ve hatibû daîrkirin û piştre li Hewlêrê hatibû dîtin.
Ji aliyekî din ve, bi eşkereyî hewandina Baasiyan û tawanbarên Enfalê, bû sedema lawazkirina pêgeha herêmê û xirabkirina navûdengê wê, yê dawî jî zavayê dîktator Seddam bû ku li Hewlêrê dihat dermankirin û piştî mirina wî li wir meclîsa serxweşiyê jê re hat lidarxistin.
Hilweşîna yekitiya ref pêkhateya herêmê jihev kirYekîtiya Niştimanî ya Kurdistanê hertim destpêşxer bû bo yekrêziya rêzên Kurdistanî û yekrêziya helwesta aliyên Kurdistanî, lê beşeke di nava Partiya Demokrat de berdewam hewl dide vê yekrêziyê têk bibe ku dibe sedema belavbûna Kurdan. Baştirîn belge ji bo wê yekê amadekariyên vê dawiyê yên hilbijartinên parêzgehên Êraqê ye, ku Yekîtiya Niştimanî gelek hewl da ku helwesta kurdan li navçeyên nekok yekalî bike, lê aliyekî din li hember hewlên Yekîtiya Niştimanî rawestiya û xwest dengên kurdan li wan deveran belav bike û ev yek jî ji bo wan pêk hatiye û dengên kurdan di nav çend lîsteyên hilbijartinan de dabeş kirin.
PUKMEDIA
hewal ziyatr
-
Encumena Nûneran serokekî nûh hildibjêre
11:27 AM - 2024-05-17 -
Serok Bafil: Em hewil didin hêzên neteweyî xur dûr ji berjewendiyên hizbî ava bikin
04:19 PM - 2024-05-16 -
Serokkomar pêşwaziya Serokê Filistînê dike
11:21 PM - 2024-05-15 -
Saadî Pîra: YNK dixwaze jiyana xelkê xweş bike
05:49 PM - 2024-05-15
zêdetir tamaşe bike
Serok Bafil: Hevahengiya berdewam di navbera herêm, Êraq û hevpeymaniyê de bo rûbirûbûna zehmetiyan
09:48 PM - 2024-05-16
Qubad Talebanî û şandeke Amerîkî: Em geşbîn in ku herêm û Bexda dê bigihin rêkeftinekê
07:19 PM - 2024-05-16
Desteya Dadwerî biryara pejirandina giliya derbarê komisyonê hilbiojartinan da
12:10 PM - 2024-05-16
Serok Bafil: YNK niha ji berê cudatir e
11:10 PM - 2024-05-15
zortrin xwendraw
-
Desteya Dadwerî biryara pejirandina giliya derbarê komisyonê hilbiojartinan da
Kurdistan 12:10 PM - 2024-05-16 -
Qubad Talebanî û şandeke Amerîkî: Em geşbîn in ku herêm û Bexda dê bigihin rêkeftinekê
Kurdistan 07:19 PM - 2024-05-16 -
Serok Bafil: Hevahengiya berdewam di navbera herêm, Êraq û hevpeymaniyê de bo rûbirûbûna zehmetiyan
Kurdistan 09:48 PM - 2024-05-16 -
Serok Bafil: Em hewil didin hêzên neteweyî xur dûr ji berjewendiyên hizbî ava bikin
Kurdistan 04:19 PM - 2024-05-16 -
Dahata Silêmaniyê di heftiyekê de zêdey 11 milyar dînar e
Kurdistan 11:14 AM - 2024-05-17 -
Encumena Nûneran serokekî nûh hildibjêre
Kurdistan 11:27 AM - 2024-05-17