Bi dirûşma Yekîtî ji dijmin re agire, Kerkûkiyan li hember Baas xwepêşandan kirin

Kurdistan 11:13 AM - 2023-05-06

Kerkûk

Di sala 1982’an de li Qeladizê xwepêşandaneke mezin ji bo bîranîna bombekirina xwînrêj a bajêr di sala 1974’an de pêk hat û xwepêşandan li bajarên din ên Kurdistanê, ji wan Kerkûkê, belav bûn, ji ber wê jî hêzên asayişa Baas bi tundî êrişî xwepêşanderan kirin û di encamê de çend kes hatin kuştin û birîndarkirin û çend kes jî hatin girtin.

Di 6/5/1982 de li Kerkûkê ji bo piştgiriya xwenîşandana Qeladizê xwepêşandan birêve çûn û di encamê de heşt kesên bi navên Ferîdun Fethullah, Abbas Elî Mewlûd, Enwer Elî Mewlûd, Azad Ebdulqadir, Resûl Kerîm, Ebdulqadir Hesen, Elî Xetab, Celal Seyîd Ehmed) şehîd bûn û 95 kes birîndar bûn û zêdetirî 250 kes jî hatin girtin ku di nav wan de pîr û kal hene. Mixabin gelek ji wan di bin êşkenceyê de seqet bûn.
Di destpêkê de xwepêşandan li bajarên Qeladizê, Pêncwên û Silêmaniyê destpê kir û li dawî de li Kerkûkê jî pêk hatin. Roja pênşemî 06.05.1982ê dengoyên xwepêşandanekê li seranserê Kerkûkê belav bû û nêzîkî 80 heta 100 kes ji rêxistinên YNKê û xelkê bajêr di wê xwepêşandanê de beşdar bûn.
  Paşxistina xwenîşandana sala 1982ê ya Kerkûkê ji ber çend sedeman bû, ya herî girîng jî ew bû ku rêxistinên YNKê nexwest endamên wan beşdar bibin ji bo dubare û piştî jidestçûna komîteya Agirî xetên din ê rêxistinê eşkire nebin û nekevin ber daxistinê, lê piştre eşkire bû ku bi bê rêxistiê nav bajêr xwepêşandanên wiha nayên lidarxistin ji ber wê jî piraniya rêxistinên YNK’ê di nava xwendekaran de bûn û tevlî xwepêşandanê bûn.

Kerkûk îspat kir ku ji Kurdistanê nayê cudakirin

Kargêrî Mekteba Siyasî ya Yekîtiya Niştimanî ya Kurdistanê (YNK) Aso Mamend bi boneya salvegera xwepêşandanê peyamek belav kir û têde got: “Nêzîkî 100 keç û kur û keçên wêrek û netirs ên rêxistinên YNKê û girseyeke berçav ji xelkê berxwedêr ên Kerkûkê, ji ciwan û pîr, xwendekar û karker beşdarî xwenîşandanê bûn û duruşmên: ( Bi hêza Mame Rîşe dijmin dikin bi şîşe), (Birûxe rêjîma faşîst a Bexdayê), ( Yekîtiya Niştimanî ji dijminan re agir e), ( kêm bijî û bi serbilindî bijî), û "Serxwebûn bo Kurdistanê" agir berda serbilindiya partiya wêrankirî ya Baas.
Herwaha got: “Ew xwenîşandan piştevaniyek bû bo daxwazên rewa yên nişteciyên bajar û bajarokên din ên Kurdistanê, lê tekez li ser wê yekê jî kir ku Kerkûk beşeke pêkvejiyana Kurdistanê ye û Partiya Baas a wêranbûyî ji vê yekê şok bûye.”

 

Ewên ku li Kerkûkê xwepêşandan kir tenê ciwanên kurd bûn

Endamê Mekteba Siyasî ya Yekîtiya Niştimanî ya Kurdistanê (YNK) Stran Ebdullah di gotareke xwe de ku ji PUKMEDIA re nivîsandiye derbarê xwepêşandana Kerkûkê de wiha gotiye: “Dema ku Kurd li Kerkûkê serî hildan û xwepêşandan kirin, li ti devera cîhanê wexta şoreş, serhildan û xwepêşandaan nebû, li riznamê binirin ji rojhilat heta rojava, ji Amerîkaya L        atîn heta Sovyêt û Çîn, ti axaftin li ser  destpêşxeriyê nine ,tenê lawê Kerkûk û lawê Yekîtî hebû û heye.
Nivîsa gotarê di vê lînkê de ye …..

Bîranînên rêxistinan şahid in

Hêmin Mewlûd ku yek ji pêşmergeyên YNK'ê di bîranîna wan xwepêşanderan de dibêje: "Piraniya xwepêşanderan ciwan bûn, ji wan kur û keç û gelek kes jî li derveyî rêxistinan bûn û ji ber dilsoziya xwe bi kurdayetiyê re beşdarî xwepêşandanê bûn û endamên partiyên din bi taybet rêxistinên Partiya Komûnîst beşdar bûn."

Wî got:“Xwepêşandan li derdora Meydana Bartakiye, li pişt Takya Talebanî û li ser cadeya asfaltkirî ya pêşiya Takyayê hat lidarxistin û bi van dirûşman bû: ( Bi hêza Mame Rîşe dijmin dikin bi şîşe), (Birûxe rêjîma faşîst a Bexdayê), ( Yekîtiya Niştimanî ji dijminan re agir e), ( kêm bijî û bi serbilindî bijî), û "Serxwebûn bo Kurdistanê".

 

Gel hemû tevlî xwepêşandanê bûn

Yek ji beşdarên di xwenîşandanê û ji girtiyên ku di bin îşkenceyê de seqet bûye, Bextiyar Ebdulrehman got: “Roja 6’ê Gulana 1982’an piştî nîvro komek xort, keç û kasibkar ber bi goristana Şêx Miyedîn ve meşiyan, piştre xwendekar gihiştin goristanê.Di demjimêr 13:30’an de hemû kom bûn yek û xwepêşandan bi sirûda Ey Şehîdan û qîrîna dirûşmeyên li dijî rêjîma Baas destpê kir û herweha lîstikvanên futbolê jî li goristanê tevlî girseya gel bûn.”
Bextiyar Ebdulla wiha dewam kir ku “Di xwepêşandanê de nêzîkî 100 kes ber bazarê  Hesîreke ve çûn û hejmarek keç û jin jî di xwepêşandanê de hebûn û xwepêşandan bi qîrîna dirûşmeyan berdewam kir û coşa xwepêşanderan zêde bû. Piştre xwepêşandan gihîşt xwendingeha Îmam Qasim û bazarî cot qewe.
Bi berfirehbûna xwepêşandanê em gihiştin ser pira kevirî ya Kerkûkê û gelek kes tevlî xwepêşandanê bûn û piştre xwenîşander bi saziyên girêdayî rêjîmê re ketin pevçûnê" .

 

Bûyerên siyasî girîngiya xwenîşandanê nîşan dide

Pisporê dîroka Kerkûkê Semko Bahroz derbarê xwepêşandana sala 1982an de wiha got: “Eger em xwepêşandanê ji aliyê dîrokî ve binirxînin, divê rewşa Kurdistanê û Kerkûkê ya wê demê bidin ber hev.
  Di wê demê de Êraq di nav şerekî mezin de bû ku nêzîkî sê salan dom kir bi Îranê re û gelek kesên ku temenê wan leşkerî bûn  di wê şerî de hatin kuştin yan birîndarkirin û seqet bûn, lê rewşa Êraqê bi giştî xerabtir bû û tevgera rizgarîxwaz a Kurd bi serokatiya Yekîtiya Nîştimanî ya Kurdistanê di lûtkeya çalakî û berxwedanê de bû, lewra gelê bajarê Kerkûkê di wê demê de tînuya azadiyê û rizgarbûnê bû, Ji ber vê yekê tesbîtkirina vê xwenîşandanê hevahengiya rewşa siyasî ya wê demê bû ku li hemû bajaran bû meşaleya ronahîkirinê, lê her bajarek li gorî şiyana rêxistinan û çawaniya beşdarbûna girseyan bi wê re mijûl bû.

 

PUKMEDIA