Pêşwaziya navdewletî ji bo tapokirina axa Êzidiyan li Şengalê

Pêşwaziya navdewletî ji bo xwedîderketina li axa Êzidiyan li Şengalê

Roja Çarşemê 4.1.2023ê, daxuyaniyeke hevbeş ji aliyê Serokwezîrê Êraqê û Netewên Yekgirtî ve  derbarê biryara tapokirina êzîdiyan ji mal û milkûn xwe ku piştî 47 salan ji mehrûmbûnê.

Di daxuyaniyê de ku ji aliyê ofîsa ragihandinê ya serokwezîrê Êraqê ve Mihemed Şeyaa hatiye belavkirin hat gotin: Ji ber siyasetên cudaxwazî ji sala 1975an ve li navçeya Şingalê ya ser bi parêzgeha Nînewayê ve, nêzîkî çaryek milyon êzîdiyên Êraqî nahêlin bibin xwediyê mal û zeviyên niştecihbûnê.
Û di daxuyaniyê de wiha hat gotin: Di 12ê Kanûna Pêşîn a 2022an de Encûmena Wezîrên Êraqê biryarek pesend kir ku çareseriyeke berfireh û herdemî ji bo êzîdiyên Şingalê pêşkêş dike. Di biryarê de xwedîkirina zevî û xaniyên niştecihan di 11 cihên niştecihbûnê de ji xelkên wê re tê dayîn.

Ji aliyê xwe ve Nûnera Taybet ya Sekreterê Giştî yê Neteweyên Yekbûyî li Êraqê û seroka nûneratiya NY bo Êraqê Jeanine Hennis-Plasschaert pêşwazî li pêngava ku encûmena wezîrên Êraqê kir ku di dawiyê de bû sedema peydakirina ewlekariya bi hezaran êzîdî ji bo mafên wan di xanî, zevî û milk de. Wê got jî, ev yek pesendkirineke fermî ya xwedîderketina li ax û malên wan e û dawî li cudakariya bi dehan salan tîne. Em hêvîdar in ku ew êşa êzîdiyan sivik bike û teşwîq bike ku vegerin Şengalê / Nînewa.

Yekîtiya Niştimanî û Serok Bafil di derxistina biryarê de rolek girîng hebû

Li ser vê mijarê şêxê kesayeta êzîdî û nûnerê berê yê Serok Mam Celal li Navenda Rêxistinên Duhokê ya Yekîtiya Niştimaniya Kurdistanê Şêx Îlyas Baba di daxuyaniyekê de ji malpera fermî ya Yekîtî (PUKMEDIA) re tekez kir: Biryara hikûmeta federal a ji bo xwedîkirina zevî û xaniyên birayên êzîdî biryareke rast û demdirêj e, hikûmeta Êraqê di sala 1975’an de erd û milkên êzdiyan ji nav bir, herêmên wan ereb kirin û bi darê zorê koçber kirin.
Baba Şêx tekez kir ku Yekîtiya Niştimanî roleke bibandor di çareserkirina pirsê û vegerandina mafên xwediyên wan de lîst û hewl û rola Serok Bafil Celal Talebanî û peywendiyên wî ligel kesayetî û aliyên siyasî yên Êraqê bû sedema biryardana federalî.
Navbirî amaje bi wê yekê jî kir ku dosyaya Şingalê dosyayeke lihevgeriya ye, ku çend alî tê de li hev kirine û desthilata herêmê naxwaze pirsgirêkên li deverê çareser bike û tekez jî kir ku, pirsa Şingalê pêwîstî bi hewleke zêde heye daku bigehe çareseriyên dawî.

Rêzgirtinek ji bo hewldanên Serok Bafil Celal Talabanî

Endamê Encûmena Serkirdayetiya Yekîtiya Niştimanî ya Kurdistanê Daûd Cundî di daxuyaniyekê de gotibû biryara serokwezîrê federal a ji bo tapokirina zeviyên niştecihbûna êzîdiyan li ser daxwaza Serok Bafil Celal Talebanî hat di dema gotûbêjên damerandina hikûmeta nûh de,berî avakirina hikûmetê serok daxwaza cîbicîkirina vê biryarê kiribû ji ber wê jî bi hewlên serokê Yekîtîya Niştîmanî ew biryar ket warê cîbicîkirinê.
Wî jêderî amaje bi wê yekê jî kir ku daxwaz ji hikûmeta berê jî hebû bo cîbicîkirina vê biryarê, lê mixabin ew biryar nehat cîbicîkirin.

Biryara hikûmeta federal a li ser tapokirina axa Êzidiyên Şengalê

Di vê derbarê de encûmena wezîrên Êraqê di rûniştina xwe ya asayî ya roja 27.12.2022an de bi serokatiya Mihemed Şeya Sûdanî biryar da ku xwediyê zeviyên niştecihbûnê ji birayên Êzdî li navçeyên Sencarli parêzgeha Nînewayê.
Di biryara encûmena wezîrên Êraqê de milkiyeta zevî û qatên niştecihbûnê li kompleksên (Xensûr (El-Temîm), Dokrî (Hatîn), Burk (Yermûk) û Kohbel (Endelûs) li navçeya bakur / navçeya Şingalê  , û Tel Qesab (El-Beas) li navçeya El-Qeyrewan / qezaya Şengalê), û kompleksên Til Ezîz (El-Qehtaniye), Sîba Şêxdrî (Kompleksa El-Cezîre), û Karzark (El-Ednaniye) El- Navçeya Qehtaniye / navçeya Al-Baaj) hatiye diyarkirin.
Di biryarê de her wiha tê xwestin ku xwedîtî li nirxa ku komîteyên texmînê texmîn kirine be li gorî bendên madeyên (7 û 8) yên guherandinên Qanûna Firotin û Kirêkirina Pereyên Dewletê (21 a 2013).

Serokê Yekîtiya Niştimaniya Kurdistanê Bafil Celal Talebanî îro Pêncşemê di daxuyaniyekê de ev biryar bilind nirxand û tekez li ser wê yekê kir ku Yekîtiya Niştimanî ya Kurdistanê bi dadperwerî li hember êzîdiyan dibîne piştî bêparkirin û dûrketin ku bi salan berdewam kir.
Hêjayî gotinê ye ku milkiyeta axên êzdiyan yek ji xalên bernameya Yekîtiya Niştimanî ya Kurdistanê bû ku di hevdîtinên pêkanîna hikûmeta nû ya Êraqê de pêşkêşî serokwezîr Mihemed Şeya Sûdanî kiribû di civînê bernameya karê hikûmetêde hat destnîşankirin.

PUKMEDIA