ئەمڕۆ لەمێژوودا

ئەمڕۆ لەمێژوودا

رووداوەكان..
1394: مەلیك شارلی شەشەم، جولەكە لە فەرەنسا دووردەخاتەوە.
1839: دەسپێكی جەنگی ئەفیو، كەشانشینی یەكگرتوو بەسەر چیندا رایگەیاند.
1839: دەرچوونی یاسای (خەتی شەریفی گوڵخانە) لەلایەن توركەكانەوە بۆ چارەسەركردنی زەوی و زاری زۆربەی زەویەكانی كوردستان.
1903: سەربەخۆیی پەنەما.
1911: ئۆتۆمبێلی (شیڤرولیە) شۆفلێت بە رەسمی رۆیشتە بازاڕی ئۆتۆمبێلەكانەوە لە كێبڕكێیەكدا لەجۆری (تی فۆرد).
1913: ویلایەتە یەكگرتووەكان یاسای باجی داهاتی دانا.
1918: پۆڵەندە سەربەخۆیی خۆی راگەیاند لەروسیا دوای جەنگی یەكەمی جیهانی.
1928: توركیا دەستیكرد بە بەكارهێنانی پیتی لاتینی لەبری پیتی عەرەبی بۆ نوسینی توركی.
1942: هاویشتنی یەكەمین موشەكی ئەڵمانی لەجۆری (ئێف 2)، ئەوەش لەمیانی جەنگی دووەمی جیهانی.
1957: ناردنی سەگێك بە ناوی (لایكا) بۆ ئاسمان بەهۆی كەشتی (سبوتنك-2)ی سۆڤیەتیەوە كە بوو بە یەكەمین گیانداری زیندوو كە رەوانەی ئاسمان بكرێت.
1961: كۆمەڵەی گشتی نەتەوە یەكگرتووەكان بە كۆی دەنگ رازیی بوون بە دانانی دیبلۆماتی بۆرما (یو سانس) لەدوای ئەمینداری گشتی كۆچكردوو (داغ همرشولد) كە لە رووداوی فڕۆكەدا وەفاتیكرد.
1962: ئەنجومەنی دامەزراندنی كوێتی، پرۆژەی دەستوری بەئەنجام گەیاند و بەرزیكردەوە بۆ ئەمیری دەوڵەت.
1992: هەڵبژاردنی (بیل كلینتۆن) بە سەرۆكی ئەمریكا دوای سەركەوتنی بەسەر (جۆرج بۆش)ی باوكدا.
1995: بێ تاوانی یاریزانی تۆپی پێی ئەمریكی ( ئەو جای سیمبسۆن) بە تۆمەتی كوشتنی ژنەكەی و عاشقەكەی.
2000: شانزە دەوڵەتی باشوری زەریای ئارام لەبنبڕكردنی تیرۆر دەكۆڵنەوە و بۆ ئەو مەبەستە لوتكەیەكیان گرێدا.
2002: بەستنی ڤیستیڤاڵی (هەژار موكریانی) لەشاری هەولێر.
2002: پارتی دادو گەشەپێدانی توركیا لە هەڵبژاردنەكاندا سەركەوتنی بەدەستهێنا.
2004: سەرۆكی ئەمریكا (جۆرج دەبلیو بۆش) بۆ جاری دووەم بوویەوە بە سەرۆكی ئەمریكا دوای سەركەوتنی بەسەر ركابەری دیموكراتی ( جۆن كیری).
2004: (شێخ خەلیفە بن زاید ئالنهەیان) هەڵبژێرا بۆ حاكمی ئیمارەتی (ئەبو زەبی) و سەرۆكی ئیماراتی عەرەبی یەكگرتوو لە دوای باوكی ( شێخ زاید بن سوڵتان ئالنهەیان).
2008: پوچەڵكردنەوەی هەوڵێك بۆ تیرۆركردنی (رەجەب تەیب ئەردۆگان) سەرۆكی توركیا.
2013: گەردەلولی (هایان) دای لەفیلیپین و ڤیەتنام و بویە هۆی كوژرانی 6100 كەس.

لەدایكبوون..
1558: تۆماس كید، شانۆنوسی ئینگلیزی.
1604: سوڵتان عوسمانی دووەم، سوڵتانی عوسمانی.
1618: ئورانك زیب عالمكیر، ئیمبراتۆری ئیمبراتۆریەتی مەغۆلی هیند.
1749: دانیال رەزەرفۆرد، پزیشكی ئوسكوتلەندی.
1794: ولیام كۆلین برایانت، شاعیری ئەمریكی.
1801: فینشینسۆ بیلینی، مۆسیقاری ئیتالی.
1852: ئیمبراتۆر میجی، ئیمبراتۆری یابان.
1857: میخائیل ئەلكسیف، عەسكەرتاری روسی.
1863: ئەلفرید بیرو، زانای فیزیای فەرەنسی.
1887: سامویل مارشالك، شاعیرو نوسەری دراما و وەرگێڕی روسی.
1900: ئەدۆلف داسلەر، دامەزرێنەری كۆمپانیای جلوبەرگی وەرزشی (ئەدیداس).
1901: مەلیك لیوبولدی سێهەم، مەلیكی بەلجیكا.
1901: ئەندریە مارلۆ، فەیلەسوف و رۆماننوسی فەرەنسی.
1908: جیوفانی لیونی، سەرۆكی شەشەمی ئیتالیا.
1911: كیك شمیس، یاریزانی تۆپی پێی هۆڵەندی.
1913: ئەلبیر قسیری، نوسەری میسری كە بە فەرەنسی نوسینی هەیە.
1919: رەجا عەبدە، ژنە ئەكتەر و گۆرانیبێژی میسری.
1921: چارلز برۆنسۆن، ئەكتەری ئەمریكی.
1926: فالداس ئەدامكوس، سەرۆكی لیتوانیا.
1928: ئوسامۆ تیزوكا، هونەرمەندی مانغای یابانی.
1931: ئەنیس سایغ، مێژوونوس و بیریاری فەرەنسی.
1933: ئەمارتیا سن، ئابوریناسی هیندی و وەرگری خەڵاتی نۆبڵ لەزانستە ئابووریەكانی ساڵی 1998ز.
1936: روی ئیمرسۆن، یاریزانی تۆپی لێدانی ئوسترالی.
1945: جیرد مولەر، یاریزانی تۆپی پێی ئەڵمانی.
1953: كایت كابشاو، ژنە ئەكتەری ئەمریكی.
1957: دۆلف لندجرین، ئەكتەرو دەرهێنەری سویدی.
1960: كارچ كیرالی، یاریزانی تۆپی پێی ئەمریكی.
1962: جایب نویل، بەرهەمهێنی یاری ڤیدۆیی ئەمریكی.
1962: جاكی سمیس، سیاسەتمەداری بەریتانی.
1963: ئیان رایت، یاریزانی تۆپی پێی ئینگلیزی.
1967: لەیلا جەبر، ژنە ئەكتەری سوری.
1969: رۆبەرت مایلز، مۆسیقاری ئیتالی / سویسری.
1971: دوایت یورك، یاریزانی تۆپی پێی ترینیدادی.
1973: فەزیلە موبەشیر، ژنە ئەكتەری بەحرەینی.
1976: گییرمو فرانكو، یاریزانی تۆپی پێی مەكسیكی.
1979: بابلۆ ئیمار، یاریزانی تۆپی پێی ئەرجەنتینی.
1981: دییگۆ لۆبیز، یاریزانی تۆپی پێی پرتوگالی.
1982: ماسارو یوكویاما، ئاوازدانەری یابانی.
1988: ئەنگۆس ماكلارین، ئەكتەری ئوسترالی.

وەفات..
361: قونستانتیۆسی دووەم، ئیمراتۆری ئیمبراتۆریەتی رۆمانی.
1918: ئەلكسەندەر لیابۆنۆف، زانای بیركاری و فیزیای روسی.
1954: هنری ماتیس، نیگاركێشی فەرەنسی.
1968: نەجمەدینی مەلا رەسول (ئاری)، شاعیری كورد.
1992: محەمەد بنهیمە، سەرەك وەزیرانی مەغریب.
1996: جان بیدل بوكاسا، ئیمبراتۆری ئیمبراتۆریەتی ئەفریقیای ناوەڕاست.
2002: لونی دونیگان، گۆرانیبێژی ئوسكوتلەندی.
2003: رەسول حەمزەتۆڤ، شاعیری روسی.
2012: هانی سەعدی، ئەكتەری سعودی.

جەژن و بۆنەكان..
جەژنی سەربەخۆیی لەپەنەما.
جەژنی سەربەخۆیی لە دومینیكا.
جەژنی سەربەخۆیی لە ویلایەتی میكرۆنیسیای یەكگرتوو.
رۆژی رۆشنبیری لە یابان.

PUKMEDIA ئا.. حسێن هەڵەبجەیی