ئـەمـڕۆ لـە مـێـژوودا

رووداوەكان:
1918: دوای مۆركردنی رێكەوتننامەی (مۆدرۆس) و كۆتایی هاتن بە دەسەڵاتی ئیمبراتۆریەتی عوسمانی و خۆبەدەستەوەدانی، كاردانەوەی خراپی كردە سەر كورد و كوردستان.
1918: ئاگربەستی (مۆدرۆس) لە نێوان بەریتانیا و دەوڵەتی عوسمانی.
1928: یەكەمین پەخشی تەلەفزیۆنی لە شانشینی یەكگرتوو.
1953: سەرۆكی ئەمریكا (دوایت ئیزنهاوەر) بە فەرمی رەزامەندی نواند بۆ بەیاننامەی تایبەتی ئەنجومەنی ئاسایشی نیشتمانی كە پێویستە پارێزگاری تەرسانەی چەكی ناوكی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا بكرێت و فراوان بكرێت لە پێناوی رووبەڕووبوونەوەی هەڕەشەی شیوعی.
1960: دوا ژمارەی گۆڤاری هەتاو دەرچوو.
1980: بەردانی سەرۆكی پێشوی جەزائیر (ئەحمەد بن بللە) لە نیشتجێ بوونی زۆر كە سەپێنرابوو بەسەریدا لە كاتی كۆدەتای سەربازیەوە كە (هواری بومدین) پێی هەستابوو.
1991: بەستنی كۆنگرەی ئاشتی مەدرید لە خۆرهەڵاتی ناوەڕاست بە ئامادەبوونی وەفدی سوریا و لوبنان و فەلەستین و ئەردەن و ئیسرائیل و سەرپەرشتی هەریەك لە ویلایەتە یەكگرتووەكان و یەكیەتی سۆڤیەت.
1994: بەستنی كۆنگرەی ئابووری یەكەم بۆ وڵاتانی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست لە (دارولبەیزا) بە بەشداری 60 دەوڵەت.
1995: ئەنجامدانی ریفراندۆم لە هەرێمی (كیبك)ی كەنەدی و ئەوەش بۆ دەنگدان لەسەر سەبەخۆیی ئەو هەرێمە لە كەنەدا، و لە ئەنجامدا 50,6% دەنگیاندا كە بمێننەوە لەسەر كەنەدا و 49,4% یش دەنگیاندا بۆ سەربەخۆیی.
1996: دەرچوونی یاری كۆماند ئەند كنكر: رید ئەلیرت.
2004: سەركردەی رێكخراوی (قاعیدە) ئوسامە بن لادن، لە شریتێكی ڤیدیۆییدا دەركەوت كە باسی لە هێرشەكانی 11ی سێبتەمبەر دەكرد.
2004: بەهۆی پێكدادانی چەند چەكدارێك لەگەڵ هێزەكانی ئەمریكا 9 ئەمریكی كوژران و 9ی تریش بریندار بوون.
2005: روودانی گەردەلولی (بیتا) لە دەریای (كاریبی)  دوای گۆڕانی لە گەردەلولی ناوەراستەوە.
2012: گەردەلولی (ساندی دای) لە ویلایەتە یەكگرتووەكان و كەنەدای خۆرهەڵات و بە لای كەمەوە 86 كەسی كوشت.

لەدایكبوون:
1735: جون ئادامز، سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتووەكان.
1821: فیودور رۆستۆیفسكی، گەورە ئەدیب و رووناكبیری كورد لە نەخۆشخانەی مارێنسكی شاری مۆسكۆ.
1885: عەزرا پاوەند، شاعیر و ئەدیبی ئەمریكی.
1895: گرهارت دوماك، پزیشكی ئەڵمانی و وەرگری خەڵاتی نۆبڵی پزیشكی ساڵی 1939ز.
1895: دیكنسۆن ریچاردس، پزیشكی ئەمریكی و وەرگری خەڵاتی نۆبڵی پزیشكی ساڵی 1956ز.
1900: رانیار گرانیت، زانای فنلەندی و وەرگری خەڵاتی نۆبڵی پزیشكی ساڵی 1967ز.
1928: دانیال ناسانز، زانای زیندەوەرزانی وردی ئەمریكی و وەرگری خەڵاتی نۆبڵی پزیشكی ساڵی 1978ز.
1939: لیلاند هارتوان، زانای ئەمریكی و وەرگری خەڵاتی نۆبڵی پزیشكی ساڵی 2001ز.
1941: تیۆدۆر هانش، زانای فیزیای ئەڵمانی و وەرگری خەڵاتی نۆبڵی فیزیای ساڵی 2005ز.
1957: كیفین بولك، ئەكتەری ئەمریكی.
1960: دییگۆ مارادۆنا، یاریزان و راهێنەری تۆپی پێی ئەرجەنتینی.
1964: عەدنان تلیانی، یاریزانی تۆپی پێی ئیماراتی.
1964: عەبدوللەتیف موبارەك، شاعیری میسری.
1976: ستیرن جون، یاریزانی تۆپی پێی ترینیدادی.

وەفات:
1459: بوجیو براشیولینی، نوسەری ئیتالی.
1611: مەلیك كارلی نۆهەم، مەلیكی سوید.
1626: ویلبرورد سنیلیوس، زانای بیركاری هۆڵەندی.
1809: ویلیام كافیندیش بنتینك، سەرەك وەزیرانی شانشینی یەكگرتوو.
1910: جان هنری دونانت، چالاكوانی كۆمەڵایەتی و بزنسمانی سویسری و وەرگری خەڵاتی نۆبڵی ئاشتی ساڵی 1901ز.
1923: ئەندرو بونار لو، سەرەك وەزیرانی شانشینی یەكگرتوو.
1940: مەتران گریگۆریۆس حەجار، مەترانی كەنیسەی رۆمی پاشایی كاسۆلیك.
1971: د. تاهیر بەهجەت مەریوانی.
1975: گۆستاڤ هرتس، زانای فیزیای ئەزموونی ئەڵمانی و وەرگری خەڵاتی نۆبڵی فیزیای ساڵی 1925ز.
2006: ئەمیر فەهد بن سعود بن عەبدولعەزیز ئال سعود، وەزیری بەرگری و فڕۆكەوانی و پشكنەری گشتی لە سعودیە.
2007: حەمید موراد، ئەكتەری بەحرەینی.
2009: فرانتیسك فیسلی، یاریزانی تۆپی پێی چیكی.
2009: كلود لیفی ستروس، زانای فەرەنسی لە كۆمەڵناسیدا.
2010: ناشی نوزاوا، ئەكتەری یابانی.

جەژن و بۆنەكان:
رۆژی یادكردنەوەی قوربانیانی زەبری سیاسی لە وڵاتانی یەكیەتی سۆڤیەتی پێشوو.

PUKMEDIA ئا.. حسێن هەڵەبجەیی