نێچیرڤان بارزانی: ده‌بێت زۆر به‌ قوڵی و جددی له‌ ‌ڕه‌وشی خۆمان بڕوانین

نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆكی حكومه‌تی هه‌رێم

نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆكی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان له‌ چاوپێكه‌وتنێكیدا له‌گه‌ڵ ماڵپه‌ڕی ره‌سمی حكومه‌تی هه‌رێم رایگه‌یاندووه‌: ئێمه‌ ده‌بێت زۆر به‌ قووڵی و جددی له‌ ‌ڕه‌وشی خۆمان بڕوانین له‌ ‌كوردستاندا، ئێمه‌ ڕێككه‌وتنێكی فیدڕاڵیمان له‌گه‌ڵ عیراق هه‌یه‌، چوار له‌ پێنجی ده‌نگده‌ر له‌ سه‌رتاسه‌ری عیراقدا، ده‌ستووره‌ ‌فیدڕاڵییه‌كه‌ی ئێمه‌ی په‌سه‌ند كرد، له‌و كاته‌وه‌ ‌تا ئێستا چه‌ندین مادده‌ی گرنگی ده‌ستووره‌كه‌مان چاوه‌ڕوانی جێبه‌جێكردنه‌.

ئه‌م چاوپێكه‌وتنه‌ له‌گه‌ڵ سه‌رۆكی حكومه‌تی هه‌رێم ده‌رباره‌ی راپرسییه‌كه‌ی سه‌ربه‌خۆیی سكۆتله‌ندا بووه‌ رای به‌ڕێزیان سه‌باره‌ت به‌و پرسه‌.

ده‌قی وه‌ڵامه‌كانی نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆكی حكومه‌تی هه‌رێم:
ماڵپه‌ڕ: به‌ڕێز سه‌رۆك وه‌زیران، ئێمه‌ سه‌رنجمان داوه‌ كه‌ به‌ڕێزتان ‌گرنگییه‌كی زۆره‌ ده‌ده‌ن به‌ ڕێفراندۆمی سه‌ربه‌خۆییی سكۆتلاندا، بۆچی؟
سه‌رۆ‌ك وه‌زیران: ئه‌م پرۆسه‌یه‌ لای من زۆر سه‌رنجڕاكێشه‌ و پڕه‌ له‌ وانه‌، بۆ لێ فێربوونی. به‌رتیانیا یه‌كێكه‌ له‌ به‌رده‌وامترین دیموكراسی له‌ دونیادا. نه‌ریتی په‌رله‌مانییان ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ به‌ چه‌ند سه‌د ساڵێك. یه‌كێكه‌ له‌ پێكهاته‌ ده‌وڵه‌ته‌ كۆنه‌كان، یه‌كێتیی نێوان گه‌لانی جیاواز. یه‌كێك بوو له‌ ئێمپراتۆرییه‌ مه‌زنه‌كان، چه‌ندین كیشوه‌ری گرته‌ خۆ. له‌ هه‌ندێك كاتی هه‌ره‌ گرنگدا سیاسه‌تمه‌دار و هێزی سه‌ربازی و شۆڕشی پیشه‌سازیی پادشایه‌تیی یه‌كگرتوو‌ی ئه‌م دونیایه‌ی پێك هێنا كه‌ ئه‌مڕۆ ئێمه‌ تێیدا ده‌ژین. به‌شی زۆری ده‌وڵه‌تانی ئه‌مڕۆ له‌ دنیادا یا ڕاسته‌وخۆ له‌ لایه‌ن شانشینی یه‌كگرتووه‌‌وه‌ دروست كراون‌، یا له‌ژێر كار و ئیلهامی بیری ئازادیی ئابووری، سه‌روه‌ری و مافی گه‌لان بۆ بڕیاردان له‌سه‌ر ئاینده‌ی خۆیان، كه‌ له‌ به‌ریتانیاوه‌ سه‌ری هه‌رڵداوه‌، دروست بوون.

ماڵپه‌ڕ: هیچ ده‌وڵه‌تێكتان له‌ خه‌یاڵدایه‌ كه‌ له‌ شانشینی یه‌كگرتوو بچێت؟
سه‌رۆ‌ك وه‌زیران: به‌ڵێ. كاتێكی به‌ریتانیای مه‌زن عێراقی ئه‌مڕۆی دروست كرد له‌ ساڵانی 1920دا، هه‌ندێك دیپلۆمات و به‌رپرسی به‌ریتانی له‌سه‌ر بیرۆكه‌ی شانشینی یه‌كگرتووی عێراق كاریان ده‌كرد. ئه‌و كه‌سانه‌ پشگیریی كوردستانیان ده‌كرد كه‌ ببێته‌ شانشین له‌ژێر ده‌سه‌ڵاتی شێخ مه‌حموددا و یه‌ك بگرێت له‌گه‌ڵ شانشینی هاشمی و پێكه‌وه‌ شانشینی یه‌كگرتووی عێراق پێك بهێنن. به‌داخه‌وه‌ له‌ كۆتاییدا ئه‌و بیرۆكه‌یه‌ به‌رجه‌سته‌ نه‌بوو. ئه‌وه‌ی ده‌ست كه‌وت پادشایه‌تی هاشمی بوو.

ماڵپه‌ڕ: به ‌بۆچوونی ئێوه، ‌ده‌كرێت ئێمه‌ چ وانه‌یه‌ك له‌ ڕیفراندۆمی سه‌ربه‌خۆییی سكۆتلاندا فیر ببین؟
سه‌رۆ‌ك وه‌زیران: شتێك كه ‌یه‌كسه‌ر دێته ‌بیری من ئه‌مه‌یه‌: باشترین شێوه‌ی پێكه‌وه‌ژیانی گه‌لانی جیاواز له‌ هه‌ر وڵاتێكدا بێت، پێكه‌وه‌ژیانی ئاره‌زوومه‌ندانه‌یه‌. ڕێكه‌وتننامه‌ی ئێستای نێوان سكۆتلاند و شانشینی یه‌كگرتوو سێ سه‌د ساڵ ته‌مه‌نیه‌تی، ته‌نانه‌ت له‌ دیموكراسییه‌كۆنه‌كانیشدا، وه‌ك به‌ریتانیا، خه‌ڵك له‌ هه‌ر كاتێكدا پێكهاته‌ی سیاسی ده‌خه‌نه ‌ژێر پرسیاره‌وه‌. پارتی ناسیۆنالیستی سكۆتلاندی، ویستی سروشتی دیموكراتیی ده‌وڵه‌تی به‌ریتانی تاقی بكاته‌وه ‌به‌وه‌ی داوای ڕیفراندۆمیان كرد. ئه‌و هه‌له‌یان پێ درا و زۆرینه ‌بڕیاری دا له‌ و‌ڵاته‌كه‌‌دا بمێنێته‌وه‌. سه‌رباری ئه‌و‌ هه‌موو هه‌ست و نه‌سته‌ی له ‌گفتوگۆكه‌دا ده‌ربڕدرا، من پێم وایه ‌پڕۆسه‌كه ‌زۆر گرنگ بوو. به ‌به‌راورد له‌گه‌ڵ چه‌ندین وڵاتانی كه ‌خه‌بات ده‌كه‌ن تا پێكه‌وه‌ بمێننه‌وه‌، سیاسه‌تمه‌دارانی به‌ریتانیا ڕووبه‌ڕووی مه‌ترسیی گه‌وره‌ی دابه‌شبوونی وڵاته‌كه‌یان بوونه‌وه‌؛ به‌ڵام به‌ڵگه‌ی دیموكراسی و ئاینده‌ی وڵاته‌‌كه‌یان به‌هێزتر بوو. ڕیفراندۆمه‌كه‌ی سكۆتلاندا ڕێی به‌وانه ‌دا كه ‌باوه‌ڕیان به‌ سه‌ربه‌خۆیی هه‌بوو، تا له‌ خه‌ڵكی سكۆتلاند بپرسن ده‌رباری خواستیان بۆ مانه‌وه ‌له ‌و‌ڵاته‌كه‌دا، یان نا؟. ئه‌مه‌ نموونه‌یه‌كی باڵای پرۆسه‌یه‌كی دیموكراتیی ئاشتیخوازانه‌یه‌، دوور له‌ شه‌ڕی ناوخۆ، توندوتیژی و داگیركردن، كه ‌له‌ هه‌ندێك به‌شی دیكه‌ی جیهان ده‌یبینین كاتێك مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ دۆزی نه‌ته‌وه‌یی ده‌كه‌ن.

ماڵپه‌ڕ: هیچ هاوته‌ریبییه‌ك ده‌بینن له‌گه‌ڵ ڕه‌وشی ئێمه ‌له‌ كوردستان و له‌ عێراق؟
سه‌رۆ‌ك وه‌زیران: به‌ڵی، بێگومان. ئێمه‌ ده‌بێت زۆر به‌ قووڵی و جددی له ‌ڕه‌وشی خۆمان بڕوانین له ‌كوردستاندا. ئێمه‌ ڕێككه‌وتنێكی فیدڕاڵیمان له‌گه‌ڵ عێراق هه‌یه‌. چوار له‌ پێنجی ده‌نگده‌ر له‌ سه‌رتاسه‌ری عێراقدا، ده‌ستووره ‌فیدڕاڵییه‌كه‌ی ئێمه‌ی په‌سه‌ند كرد. له‌و كاته‌وه ‌تا ئێستا چه‌ندین مادده‌ی گرنگی ده‌ستووره‌كه‌مان چاوه‌ڕوانی جێبه‌جێكردنه.
ئێمه ‌هه‌ڵبژارندنی دیموكراتیمان ئه‌نجام داوه‌، گه‌له‌كه‌مان چاوه‌ڕوانی ئه‌نجامه: ئێمه ‌ده‌بێت هه‌لومه‌رجی ژیانی هاووڵاتیان باشتر بكه‌ین؛‌ده‌بێت ئاسایشی كوردستان دابین بكه‌ین؛ ئێمه ‌پێویستمان به ‌بڕیاری كۆتایی هه‌یه‌ ده‌رباره‌ی مادده‌ی 140؛‌ ده‌بێت دڵنیا بین له‌وه‌ی كه ‌ناكرێینه ‌بارمته‌ی خواستی سیاسه‌تمه‌دار له‌ به‌غدا، تا بزانین كه‌ی، یا ئه‌گه‌ر به‌شی ده‌ستووریی داهاتمان وه‌رده‌گرین یان نا؟؛ ئێمه‌ پێویستمانه ‌هه‌ست بكه‌ین به‌شێكین له‌ وڵاتێك كه ‌تێیدا پێداویستیمان، خه‌ممان و هیوامان به‌ جددی وه‌رده‌گیرێت.
ئێستا، كه ‌به‌شێكی زۆرینه‌ی دیاری ده‌نگده‌ران له‌ سكۆتلاندا بڕیاریان دا له‌ وڵاته‌كه‌دا بمێننه‌وه‌، ده‌بێت حكوومه‌ت له ‌له‌نده‌ن ببیستێت كه ‌به‌شێكی گرنگی خه‌ڵكی سكۆتلاندا خه‌می په‌یوه‌ندیی‌ داهاتوویانه ‌له‌گه‌ڵ وێستمنستر. من زۆر خۆشحاڵ بووم كه ‌بیستم سه‌ره‌ك وه‌زیران به‌ڕێز ده‌یڤید كامیرۆن به‌ڵێنی دا بۆ شۆڕكردنه‌وه‌ی ده‌سه‌ڵاتی زیاتر بۆ به‌شی جیاوازی وڵاته‌كه‌. ئومێد ده‌خوازم منیش په‌یامی هاوشێوه ‌ببیستم له‌ به‌غداوه‌، كاتێك خه‌ڵكی كوردستان خه‌می خۆیان ده‌رباره‌ی عێراق ده‌رده‌بڕن. هیوا ده‌خوازم گوێم له ‌سیاسه‌تمه‌دارانی به‌غدا بێت، بڵێن: “گه‌لی كوردستان، ئێمه‌ ده‌نگتان ده‌بیستین و چاره‌سه‌ری خه‌متان ده‌كه‌ین، چونكه‌ ده‌زانین ناتوانین هه‌تاهه‌تایه‌ وه‌ك به‌شدارێكی نائومێد ڕاتانبگرین، دنیا له‌گۆڕاندایه‌ و ئێمه‌ش ده‌بێت خۆمان بگۆڕین”.

PUKmedia   ماڵپه‌ڕی ره‌سمی حكومه‌تی هه‌رێم